Prawa pracownicze w dobie epidemii koronawirusa

Obecna sytuacja epidemiczna w kraju sprawiła, że wielu pracodawców musiało zmienić obowiązujący system pracy w swoim przedsiębiorstwie. Wielu pracodawców zmuszonych zostało do zamknięcia swoich zakładów. Jak w tym wszystkim kształtują się prawa i obowiązki pracownika?

Praca zdalna

Pracodawca może wydawać polecenia swoim pracownikom, jeżeli nie naruszają one prawa. Stąd też polecenie pracy zdalnej jest poleceniem dopuszczalnym. Pracownik nie może więc bez powodu odmówić wykonania takiego polecenia. Prawo pracy nie reguluje w żaden sposób zasad wykonywania pracy zdalnej. Tak więc ustalenia dotyczące okresu wykonywania pracy zdalnej, ewidencji wykonanej pracy, sposobu przekazywania rezultatów wykonanej pracy strony regulują w sposób dowolny.

Przestój

W przeciwieństwie do pracy zdalnej, prawo pracy reguluje kwestie przestoju. Zgodnie z obowiązującym prawem, przestojem jest więc sytuacja, kiedy to pracownik nie wykonuje pracy z przyczyn od siebie niezależnych. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje świadczenie postojowe. Świadczenie postojowe może być określone w regulamin wynagradzania w danym zakładzie. Jeżeli zakład prac nie posiada regulamin bądź regulamin wynagradzania nie reguluje tej kwestii, wówczas przysługuje ustawowe wynagrodzenie w wysokości 60% miesięcznego wynagrodzenia (nie mniej niż wynagrodzenie minimalne). W obecnej sytuacji minimalne wynagrodzenie za przestój to kwota 2600 zł brutto. Oczywiście jeżeli pracownik jest zatrudniony na część etatu, to wynagrodzenie to podlega proporcjonalnemu obniżeniu.

Częstym pytaniem jest też kwestia wysyłania pracowników na przymusowy urlop. Czy pracodawca ma do tego prawo?

Nie, z jednym małym wyjątkiem. Pracodawca nie może zmusić pracownika do wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Jedyny wyjątek to zaległy urlop za poprzedni rok. Jeżeli więc pracownik nie wykorzystał całości urlopu w roku 2019 r. wówczas pracodawca ma prawo wysłać pracownika na urlop na okres niewykorzystanych dni.

Wypowiedzenie umowy o pracę

Pracodawca ma prawo wypowiedzieć umowę o pracę, wskazując za podstawę likwidację stanowiska w związku ze słabą sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Sytuacja nagłych zwolnień grupowych została uregulowaną ustawowo. Jeżeli w firmie pracowało co najmniej 20 osób, a wypowiedzenie dostało co najmniej 10 z nich, to wówczas pracownikom przysługuje specjalna odprawa. Wysokość odprawy uzależniona jest od stażu pracy i wypłacana jest w wysokości od miesięcznego do trzymiesięcznego wynagrodzenia. Oczywiście zwolnienie to nie może obejmować pracowników pod ochroną.

Jan Karolak